Bị sốc nhiệt điều hòa là hiện tượng xảy ra khi cơ thể tiếp xúc với một nhiệt độ quá lạnh hay quá nóng một cách đột ngột. Biểu hiện khi bị sốc nhiệt điều hòa là người co giật, mê sảng kích thích, suy hô hấp,… Cùng Hợp Phát tìm hiểu nguyên do khi bị sốc nhiệt qua bài viết dưới đây.
1. Bị sốc nhiệt điều hòa là gì?
Bị sốc nhiệt điều hòa là hiện tượng này xảy ra khi cơ thể con người tiếp xúc với nhiệt độ cao hay thấp hơn bình thường một cách đột ngột. Với các biểu hiện như da xanh xao, tái lạnh, mệt mỏi, buồn nôn, suy hô hấp,… rất nguy hiểm nên người nhà cần đưa người bệnh đến bệnh viện kịp thời để điều trị.
2. Các loại sốc nhiệt, biểu hiện và biến chứng cụ thể
Sốc nhiệt hay còn gọi là bệnh nhiệt nghiêm trọng, thường xảy ra khi trung khu điều nhiệt của cơ thể tổn thương bởi ngoại cảnh hay không giữ được mức cân bằng và ổn định. Hiện tượng này sẽ gây ra tình trạng rối loạn các chức năng cơ thể, đặc biệt là hệ thần kinh.
2.1. Các loại sốc nhiệt phổ biến
Sốc nhiệt nóng
Sốc nhiệt nóng là tình trạng nguy hiểm khi cơ thể bị tăng nhiệt độ quá mức, thường trên 40 độ C, dẫn đến rối loạn chức năng thần kinh như mất ý thức, co giật hoặc hôn mê. Nguyên nhân có thể do tiếp xúc với môi trường nhiệt độ cao hoặc hoạt động thể lực quá sức. Sốc nhiệt có thể xảy ra khi cơ thể không còn khả năng tự điều hòa nhiệt, đặc biệt nguy hiểm ở người già, trẻ em, và những người có bệnh lý nền. Đây là tình trạng khác biệt với sốt, vốn là phản ứng sinh lý của cơ thể.
Sốc nhiệt lạnh
Sốc nhiệt lạnh là tình trạng cơ thể phản ứng bất thường khi tiếp xúc với nhiệt độ quá lạnh một cách đột ngột. Khi nhiệt độ giảm mạnh, cơ thể phải đốt năng lượng nhiều hơn để giữ ấm, làm suy yếu hệ miễn dịch. Điều này đặc biệt nguy hiểm với những người có sức đề kháng thấp, dễ dẫn đến các triệu chứng như dị ứng thời tiết, liệt dây thần kinh số 7 (gây méo miệng, liệt mặt), và nguy cơ đột quỵ. Sốc nhiệt lạnh có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và tính mạng nếu không được phòng tránh kịp thời.
>>> Xem thêm: Bí quyết lắp cục nóng điều hòa trên mái nhà hiệu quả
2.2. Biểu hiện khi bị sốc nhiệt điều hòa
2.3. Các biến chứng của sốc nhiệt điều hòa
Sốc nhiệt điều hòa có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng và phức tạp trong quá trình hồi sức và điều trị. Một số biến chứng phổ biến bao gồm:
- Rối loạn điện giải và chuyển hóa: Cơ thể dễ gặp tình trạng mất cân bằng điện giải như tăng hoặc giảm nồng độ kali, natri, hạ đường huyết, hạ phospho, magie, và canxi, làm suy giảm hoạt động của cơ và hệ thần kinh.
- Mê sảng kích thích: Do tăng thân nhiệt hoặc hạ đường huyết, gây kích động thoáng qua. Thuốc an thần có tác dụng ngắn có thể được dùng để giúp bệnh nhân bình tĩnh.
- Co giật: Thường do rối loạn điện giải, hạ đường huyết, hoặc tổn thương não. Việc điều trị ngay bằng thuốc an thần có thể giúp kiểm soát triệu chứng, trong khi cần tiếp tục theo dõi và điều chỉnh điện giải.
- Tiêu cơ vân: Cơ thể bị tổn thương nhiệt nghiêm trọng có thể dẫn đến tiêu cơ vân, phá hủy cơ bắp và làm tăng nguy cơ tổn thương thận.
- Tổn thương thận cấp: Liên quan đến tiêu cơ vân, suy thận cấp có thể cần đến lọc thận sớm để giảm nguy cơ tổn thương lâu dài.
- Suy hô hấp và hội chứng suy hô hấp cấp: Nhiệt độ cao có thể gây tổn thương phổi, dẫn đến suy giảm chức năng hô hấp, gây nguy hiểm cho bệnh nhân nếu không được can thiệp kịp thời.
- Tổn thương gan: Có thể xảy ra do tình trạng tăng thân nhiệt và ảnh hưởng đến quá trình hồi phục.
- Đông máu nội mạch rải rác (DIC): Sốc nhiệt điều hòa có thể kích hoạt tình trạng đông máu toàn thân, gây xuất huyết khó kiểm soát và đe dọa tính mạng.
- Tổn thương cơ tim và rối loạn nhịp tim: Tăng thân nhiệt làm suy yếu chức năng tim, nhưng có thể hồi phục nếu được làm mát và bù dịch kịp thời.
- Xuất huyết tiêu hóa và tổn thương ruột: Do giảm lượng máu đến ruột, dẫn đến tổn thương và có thể gây xuất huyết nghiêm trọng.
Những biến chứng này cho thấy việc phát hiện và xử lý sốc nhiệt kịp thời đóng vai trò quan trọng trong việc giảm thiểu rủi ro và tăng khả năng phục hồi của người bệnh.
3. Một số nguyên nhân gây ra sốc nhiệt điều hòa
Sự chênh lệch nhiệt độ giữa không gian trong phòng điều hòa và môi trường bên ngoài là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến bị sốc nhiệt điều hòa. Hiện tượng này thường xảy ra khi bạn vừa ở ngoài trời nắng gắt rồi đột ngột vào phòng lạnh, hoặc khi vừa tắm xong và ngay lập tức vào nơi có không khí lạnh.
Ngoài ra, việc điều chỉnh nhiệt độ điều hòa xuống mức 16 – 18 độ trong khi bên ngoài lên đến 39 – 42 độ cũng góp phần tạo ra sự chênh lệch nhiệt độ lớn, lên tới 23 – 24 độ. Sự khác biệt này có thể làm giãn nở lỗ chân lông và co mạch máu một cách đột ngột, dẫn đến các triệu chứng như tụt huyết áp và tim đập nhanh. Ngoài ra, bị sốc nhiệt còn do một số nguyên nhân sau đây:
- Hoạt động nặng nhọc: Khi cơ thể hoạt động nặng nhọc trong thời tiết nắng nóng sẽ xảy ra hiện tượng gia tăng nhiệt độ dễ bị say nắng, sốc nhiệt.
- Mặc nhiều quần áo trong thời tiết nắng nóng: Mồ hôi trên cơ thể con người sẽ không thể bay hơi khi có quá nhiều lớp vải ngăn cách.
- Không uống đủ nước: Cơ thể dễ bị mất nước khi không bổ sung đủ lượng nước đã mất do đổ mồ hôi.
- Uống rượu: Là một trong những nguyên nhân dẫn đến nhiệt độ của cơ thể tăng cao.
- Tiếp xúc môi trường nóng: Tiếp xúc với môi trường nóng ẩm quá lâu sẽ khiến nhiệt độ cơ thể gia tăng và thiếu nước.
- Thay đổi trạng thái tinh thần: Người bệnh có tình trạng lú lẫn, lo lắng hay nói lắp là biểu hiện của sốc nhiệt.
>>> Xem thêm: Giải mã những ký hiệu trên điều khiển điều hòa
4.Một số giải pháp xử lý khi bị sốc nhiệt
Xử lý khi bị sốc nhiệt điều hòa kịp thời để bảo toàn sự sống và sức khỏe cho người bị sốc nhiệt. Dưới đây là một số giải pháp xử lý khi gặp tình huống này mọi người nên biết:
Đưa người bệnh đến nơi thoáng mát có nhiệt độ trung bình
Khi phát hiện có người bị sốc nhiệt, bạn phải lập tức đưa họ đến những nơi thoáng mát, bóng râm và có nhiệt độ trung bình để họ thích ứng với nhiệt độ bên ngoài.
Để người bệnh nghỉ ngơi và giải nhiệt
Bạn hãy đặt người bệnh nằm ở tư thế chân cao hơn đầu để lượng máu về tim và não được tăng cường. Bên cạnh đó, hãy nới lỏng quần áo để họ dễ thở hơn. Mọi người cũng có thể quạt nhẹ để cung cấp Oxy và đắp chăn mỏng nếu người bệnh bị sốc lạnh.
Liên hệ cơ sở y tế
Nếu bạn đã thực hiện các cách trên mà tình trạng người bệnh không đỡ hơn, hãy liên hệ đến cơ sở y tế gần nhất để được cứu trợ kịp thời.
Thực hiện hô hấp nhân tạo
Nếu triệu chứng của người bệnh trở nên nghiêm trọng hơn, bạn lập tức hô hấp nhân tạo ngay trong khi chờ nhân viên y tế đến. Hãy cố gắng hết sức để thổi ngạt và ấn tim.
Bên cạnh đó, để phòng ngừa tình trạng sốc nhiệt mọi người nên hạn chế đi ra ngoài đường vào trời nắng nóng, làm việc quá sức trong môi trường nóng ẩm và hãy uống nhiều nước. Đặc biệt trong thời điểm hè nắng nóng, bạn nên bổ sung nước chanh, nước trái cây để tăng sức đề kháng.
5. Cách phòng tránh bị sốc nhiệt điều hòa
Để giảm thiểu nguy cơ bị sốc nhiệt điều hòa, việc sử dụng thiết bị một cách hợp lý là rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe của bạn và người thân.
- Tránh vào phòng lạnh ngay sau khi ra ngoài trời nắng; nên ngồi nghỉ ở nơi mát mẻ trước khi vào trong.
- Trước khi ra ngoài, hãy tắt điều hòa khoảng 10-20 phút và mở hé cửa để cơ thể có thời gian làm quen với không khí bên ngoài.
- Điều chỉnh nhiệt độ trong phòng điều hòa sao cho không chênh lệch quá 7°C so với nhiệt độ bên ngoài.
- Kết hợp sử dụng điều hòa với quạt điện hoặc quạt hơi nước để tăng cường khả năng lưu thông không khí.
- Đảm bảo cung cấp đủ nước khi ở trong phòng điều hòa để tránh mất nước.
- Không nên sử dụng điều hòa liên tục 24/7; chỉ ở trong phòng khoảng 4-5 tiếng, sau đó ra ngoài để hít thở không khí tự nhiên, giúp cơ thể hồi phục và tăng cường sức đề kháng.
- Đảm bảo lắp đặt điều hòa đúng cách, không để gió thổi trực tiếp vào người.
- Cần chú ý đặc biệt đến người già, trẻ nhỏ, và những người có tiền sử bệnh lý như đột quỵ khi sử dụng điều hòa.
Những bài viết liên quan:
- Hiểm họa không ngờ từ máy lạnh mini treo tường siêu rẻ
- Danh sách các loại điều hòa được ưa chuộng tại Việt Nam
Trên đây là những thông tin về hiện tượng bị sốc nhiệt điều hòa mà Hợp Phát đã tổng hợp và chia sẻ đón bạn đọc. Hy vọng qua bài viết trên, mọi người sẽ biết cách sơ cứu kịp thời khi có người bị sốc nhiệt.
){kind=link}